Waarom zijn batterijen stuk na de winter?

Bent u klaar om de boot of camper na de winter weer te gebruiken? Of staat deze nog op de wal of in de stalling of ligt de boot nog in het water?
Dan hebben de accu's in uw voertuig of boot extra aandacht nodig. Om ervoor te zorgen dat de accu's nu weer gebruikt kunnen worden, is goed onderhoud van de accu essentieel.

Onderhoud van de batterijen

Soms geeft de naam onderhoudsvrije accu de eigenaar een ander idee van wat er eigenlijk bedoeld wordt. Ja onderhoudsvrij in de zin dat de accu’s niet bijgevuld hoeven te worden met water. De accu’s moeten zeker wel opgeladen blijven. Vaak is dat niet het geval.

Batterijen gaan niet een leven lang mee

De meeste batterijen halen de verwachte levensduur niet. Dit komt soms doordat de batterijen van mindere kwaliteit zijn, maar meestal doordat de batterijen zijn misbruikt.

De meest voorkomende oorzaak van het niet halen van de levensduur vindt u hier.

Als de accu leeg is, kan de elektrolyt (de vloeibare substantie of gel) al bij enkele graden onder nul bevriezen, wat schade aan de accu kan veroorzaken. Volledig opgeladen accu’s zijn bestand tegen zeer extreme bevriezing, waarbij 20 graden onder nul geen enkel probleem is!

Overigens is de van nature altijd aanwezige zelfontlading bij hogere temperaturen sneller dan bij lage temperaturen. Desondanks is het noodzakelijk de batterijen altijd in geladen toestand te houden. Natuurlijk kunt u ze ontladen tot een bepaald percentage, dat afhankelijk is van het type batterij. Afhankelijk van de toegepaste technologie zoals open of gesloten natte accu’s, maar ook Gel of AGM en Lithium accu’s, hebben deze uitvoeringen allemaal verschillende waarden. Deze waarde wordt ook wel DoD genoemd wat staat voor Depth of Discharge. Dit wil zeggen tot hoever mag ik de accu’s ontladen zonder ze overmatig te beschadigen. Meestal ligt dit tussen de 50 en 80% van de capaciteit. Let dus goed op wat voor uw accu van toepassing is, als u dit niet doet kan dit leiden tot een kortere levensduur.

Het gebruik van een goede acculader zorgt voor een snelle en veilige maar vooral een volledige lading van uw accu tot 100%. Deze laders worden ook wel intelligente of slimme laders genoemd.  Een dergelijke acculader kan op de accu worden aangesloten met een kabel met de juiste diameter en een zekering in de buurt van de accu. Eenmaal ingeschakeld zorgt dit systeem voor een optimale en veilige laadspanning, wat de levensduur van de accu alleen maar ten goede komt.

Als u al een slimme acculader hebt, hoeft u er alleen maar voor te zorgen dat de lader is ingeschakeld. Uiteraard is het aan te bevelen om het andere 12V of 24V netwerk los te koppelen. Dit heeft als voordeel dat de buurman die net de stroom leent en vergeten is de stekker er weer in te steken de accuset niet kan beschadigen omdat kleine verbruikers de accu volledig leeg trekken. We zien regelmatig dat een kleine verbruiker aan blijft staan en alle energie uit de accu haalt totdat deze helemaal leeg is. Ook komt het voor dat de acculader/omvormer combinatie bij een stroomstoring overschakelt naar de omvormer modus en zo de accu’s volledig leeg trekt tot deze helemaal leeg zijn. De WhisperPower combi’s zijn standaard uitgerust met de “Charger only” schakelaar. Deze functie zorgt ervoor dat alleen het acculader gedeelte op walstroom werkt. Als de walaansluiting uitvalt zal de omvormer niet inschakelen. Het is dus belangrijk om deze functie te activeren tijdens langere periodes van afwezigheid.

Wat gebeurt er met de batterij als die helemaal leeg is?

Als de accu geheel of grotendeels leeg is, zal de accu sulfateren als gevolg van de diepe ontlading. Wanneer de accu wordt ontladen, wordt loodsulfaat gevormd dat een zeer harde kristallijne structuur ontwikkelt en zich afzet op de accuplaten. Als gevolg hiervan kunnen de kristallen en het gedeelte op de accuplaat waar dit zich bevindt, niet langer deelnemen aan het omzettingsproces bij het laden en ontladen van de accu. Met andere woorden, er treedt capaciteitsverlies op.

Dit is altijd het gevolg van een te diepe ontlading en we weten dat dit vaak onbewust gebeurt. Toch moet u dit te allen tijde voorkomen. Ontladen mag, zij het niet lager dan de DoD, maar dan wel meteen goed opladen en tot 100% vol. Als er pas na langere tijd wordt gekarakteriseerd, merken we de gevolgen hiervan. Omdat de kristalstructuur op de platen zit en deze delen van de platen afschermt, is er minder actief oppervlak op de platen beschikbaar en zit er actief materiaal in het kristal waardoor de capaciteit van de batterij afneemt. Hierdoor zal de laadstroom op een beperkt oppervlak van de platen lopen. Het gevolg is dat de stroom op die plaatsen hoger zal zijn dan normaal en dat de batterijplaat op die plaats warm zal worden. Het accuzuur wordt ook warmer en reageert heftiger. Meestal valt er lood uit de platen en dit resulteert op zijn beurt in een verkorte cel. Als dit gebeurt, is de levensduur van de accu voorbij. Een ander gevolg kan zijn dat de accu zo heet wordt en gaat gassen als de lader niet is uitgerust met een temperatuursensor in de buurt van de accu’s. In dat geval zal de laadspanning te hoog zijn, waardoor de accu gaat gassen met alle nare gevolgen van dien (de accu scheurt open of kan zelfs exploderen). Het is ook mogelijk dat de capaciteit van de accu zo laag is geworden dat de accu niet meer bruikbaar is. Dat betekent einde levensduur.

Advies voor de winter of niet gebruiken voor een langere periode

Voor wie dat risico volledig wil vermijden, zit er niets anders op dan de batterijen volledig op te laden en ze daarna volledig los te koppelen van de installatie. Wij raden u aan de lader in de winter na ongeveer 2 à 3 maanden minstens één keer aan te zetten om de zelfontladen accu’s weer op te laden. Het is niet aan te raden de accu mee naar huis te nemen en warm weg te zetten. Een hogere temperatuur verkort de levensduur van de accu buiten het risico van beschadiging tijdens het dragen.

Als u een goede acculader heeft, is deze uitgerust met een zogenaamde onderhouds- of meerfasige onderhoudslaadmodus. Dit is natuurlijk prima te gebruiken in de winter, zelfs als de lader lang aan staat. De keuze is afhankelijk van het type accu en de capaciteit van de accu.

Wij van Whisper Power adviseren u graag over de juiste accu’s in combinatie met de juiste acculader.